Jak zostać rodziną zastępczą?
Rodzina zastępcza to forma opieki nad opuszczonym dzieckiem, która nie powoduje powstawania więzi prawnych. W praktyce oznacza to, że dziecko przebywające w rodzinie zastępczej, może mieć kontakt ze swoja biologiczną rodziną i zachowuje jej nazwisko. To także biologiczni rodzice mają prawo podejmowania decyzji, które bezpośrednio dotyczą najważniejszych kwestii, jak chociażby leczenia. W większości przypadków do rodziny zastępczej trafiają małoletni, których rodzice mają ograniczoną lub zawieszoną władzą rodzicielską, w praktyce oznacza to więc, że nie mogą zostać adoptowani. Niekiedy zdarza się także, że tego rodzaju forma opieki sprawowana jest nad starszymi dziećmi, które właśnie ze względu na wiek mają znikome szanse na adopcje.
Kto może pełnić funkcję rodziny zastępczej?
Jako rodzina zastępcza występować może małżeństwo, jak i osoba samotna. W tym celu należy zgłosić się do ośrodka adopcyjno-opiekuńczego lub Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. To w tego rodzaju placówkach udzielane są wszystkie niezbędne informacje. Na rodzinę zastępczą mogą zostać wytypowane osoby, które korzystają z pełni praw obywatelskich i mieszkają na stałe na terytorium Polski, o ile nie zdiagnozowano u nich chorób, które uniemożliwiają odpowiednią opiekę nad dzieckiem. Równie istotne są ich warunki mieszkaniowe oraz pozytywna opinia ośrodka pomocy społecznej. Jeżeli dana osoba lub małżeństwo zostanie zakwalifikowana jako potencjalna rodzina zastępcza, to musi przejść odpowiednie szkolenie, które trwa ok. 3 miesięcy. Rodzina zastępcza nie może decydować o wyborze konkretnego dziecka (chyba że do czynienia mamy z tzw. rodziną zastępczą spokrewnioną). Po zapoznaniu się dziecka i rodziny zastępczej, rozpoczyna się procedura sądowa. W tym celu należy złożyć wniosek o ustanowienie opieki.
Rodzina zastępcza spokrewniona
Rodziny zastępcze spokrewnione to najczęstsza forma opieki nad opuszczonymi dziećmi. Co kryje się pod tym pojęciem? Funkcję rodziny zastępczej pełnią wówczas krewni dziecka, zazwyczaj są to dziadkowie, choć równie dobrze mogą to być także inni członkowie rodziny. Rodzina zastępcza spokrewniona także otrzymuje pomoc finansową, jednak znacznie mniejszą aniżeli ma to miejsce w przypadku rodziny niespokrewnionej.
Jakie dzieci trafiają do rodzin zastępczych?
Nie ma co do tego jasnej zasady, niemniej w pierwszej kolejności do rodzin zastępczych typuje się dzieci do 10 roku życia, które oczekują na przysposobienie bądź posiadają rodziców w stosunku do których toczy się postępowanie sądowe o pozbawienie ich władzy rodzicielskiej.
Rodzina zawodowa
To szczególny typ rodziny niespokrewnionej. Wśród nich wyróżnia się przede wszystkim rodziny wielodzietne, gdyż umieszcza się w nich od 3 do nawet 6 dzieci. Co więcej, często kieruje się do nich dzieci specjalistyczne, czyli z problemami. Wówczas maksymalnie do takiej rodziny trafia trójka dzieci. Rodzina zawodowa może również przybrać formę pogotowia rodzinnego, co oznacza, że nie może odmówić przyjęcia dziecka poniżej 10 oku życia, o ile zostanie ono doprowadzone przez policję.
Pomoc finansowa dla rodzin zastępczych
W przeciwieństwie do rodziny adopcyjnej, rodzina zastępcza otrzymuje pomoc pieniężną. Jej wysokość jest uzależniona od rodzaju i charakteru rodziny zastępczej. Rodzina zawodowa otrzymuje wynagrodzenia z tytułu wychowania i świadczonej opieki. W pozostałych przypadkach konieczne jest zgłoszenie się o przyznanie pomocy finansowej do powiatowego centrum pomocy rodzinie. Kwota ta przypadku rodzin niespokrewnionych wynosi 1000 złotych. Obecnie do tej kwoty doliczone zostaje także 500+. Rodziny zastępcze są monitorowane przez wyznaczone do tego organy. Jeżeli nie spełnia dobrze swojej funkcji, starosta składa wniosek do sądu o jej rozwiązanie.